Årsskrift 1996 – 2023

By admin 7. mars 2013 - 3. ÅRSSKRIFT

Årsskrift 2023

Føreord side

Nils Tore Gram Økland: Stord i 1932 – slik ein framhaldsskuleklasse såg det side 5

Åsta Lorentsen: D/S «Ronald» – turen til Canada etter korn og mjøl hausten 1939 side 17

Jens Litlabø :Hytter og friluftsliv i Stordafjellet – del 2 side 25

Oddbjørn Kvålsvold Ein av veteranane innan turnsporten side 53

Steinar Hystad: Då offentleg dans va da stora på Stor’en side 56

Oddbjørn Kvålsvold Ein føregangsmann i friidrettsmiljøet side 59

Sigrun Røssbø: Kulturminne og kulturlandskap på Røssbø side 62

Magne Bjelland: I det militære 9. april 1940 side 68

Egil Nysæter: Koppar, kolera og korona – pandemiar før og no side 97

Minneord om Anstein Lohndal side 108

Stord sogelag – årsmelding 2020 side 111

——–

Årsskrift 2020

Føreord side 4
Jens Litlabø: Hytter og friluftsliv i Stordafjellet side 8
Magne Bjelland: Forlis i Karibia side 27
Oddbjørn Kvålsvold: Griinderensom bygde opp møbelfabrikk på Huglo side 34
Inge A. Alver: Minne frå Rommetveit side 38
Finn Nitter d.e.: På veg til fjells side 47
Eyvind Vatne: Vatnadalen Kraftstasjon. Bygging og historie side 52
Nils Tore Gram Økland: Lærarutdanninga på Stord gjennom 180år side 62
Hans Ole Dalland: Jenteskihopparen på Grov side 71
Oddbjørn Kvålsvold: Livsminne frå tømrarfaget og lokalhistorie side 77
Steinar Hystad 17 båtruter og 208 stoppestader side 81
Åsta Lorentsen Frå hytteidyll til storindustri side 85
Lars Mæland Vassvegane i Gruo side 95
Bjørn Bjørlykke Eit lite jubileum side 101
Stord sogelag – årsmelding 2019 side 111

Årsskrift 2019

Harald Haugen: Frå «Fjell-nusse» til vaksen fjellentusiast. (side 6)
Asbjørn Aasheim: Sommaren då britiske marineruyddingsfartøy prega hamnerbiletet på Leirvik. (side 22)
Steinar Hystad: Frå Vikjo og Uro, opp Hadlo til Knausen og Duldo. (side 32)
Magne Bjelland: Svereke Sverkeson – båtbyggjar og bygdedokter. (side 36)
Oddbjørn Kvålsvold: Som kokk på agentbåten til Wallendal. (side 50)
Solveig Almås: Barndom med far til sjøs. (side 55)
Anstein Lohndal: Kyrkjeskipnad og religiøst liv i Stord sokn. (side 65)
Karl Rogne: Mimne frå Semiariet på Stord 1891 – 1893 . (side 77)
Atle Bjørn Mæhle: Historia fortel. (side 85)
Synnøve Engevik: Ein underkommunisert del av norsk populærmusikks historie. (side 99)
Sigrun Røssbø: Varden på Hugla-fjellet og omkringliggjande veteplassar i Sunnhordland. ( s104)

Årsskrift 2018

Innhald

Føreord (side 3)

Oddbjørn Kvålsvold: Eit attersyn etter 30 år som tilsynsinspektør (side 6)

Helge Heiberg-Andersen: Eit viktig innslag i musikklivet på Stord (side 19)

Atle Bjørn Mæhle: Forteljinga om hyttetomter og hytter (side 24)

Jens Litlabø: Oppvekst på Digernes (side 36)

Anstein Lohndal: Eit blad av den lokale kyrkjesoga (side 43)

Steinar Hystad: Var med og bygde nytt kyrkjetårn for 62 år sidan (side 60)

Steinar Hystad: – Åst i markjo etter øykjen (side 62)

Magne Bjelland: Husmann på Bjelland i det nittande hundreåret (side 65)

Frode Rekve: Årets viktigste dag (side 78)

Turid Tresselt Melheim : Kommentar til Frode Rekve sin tale (side 81)

Oddbjørn Kvålsvold: Mange vart jaga frå heimane sine (side 91)

Sigrunn Røssbø: Bruse – eit eventyrleg båtliv ( side 99)

Stord sogelag – årsmelding ( side 112)

Årsskrift 2017

Innhald

Foreord side 4

Asbjørn Aasheim: Litt om Spelemannsneset, og folka som budde der side 6

Nils Mæhle: Eit unikt studentlag. Målvinarlaget 140 år side 19

Magne Bjelland: Forliset av d.s «Thor» ved Lyngholmen 1906 side 27

Atle Bjørn Mæhle: Ålefangst i Storavatnet side 44

Hallgeir Matre: Stord og Fitjar Naturvernforbund, eit historisk tilbakeblikk side 53

Helge Heiberg-Andersen: 1966 – 68 – ein gyllen periode i Stord-friidretten side 61

Anstein Lohndal: Nazifiseringstiltaka mot Stord lærarskule hausten 1941 side 68

Oddbjørn Kvålsvold: Ein krevjande veg til kunnskap side 68

Anstein Lohndal: Gardsdrifta ved Stord lærarskule 1915 – 1950 side 85

Oddbjørn Kvålsvold: Mange reiste til Amerika side 93

Stord sogelag årsmelding 2016 side 96

———-

Årsskrift 2016

Innhald

Føreord – side 5
Nils Tore Gram Økland: Skålaglam – eit mannskor i Nordbygdo side 7
Anstein Lohndal: Morkjo – frå allmenning til privateigedom side 25
Bård Gram Økland: Båtgrav frå vikingtida på Huglo side 38
Oddbjørn Kvålsvold: Tillitsmannen – ein del av mitt liv side 46
Asbjørn Aasheim: Fotoskatten etter Knud Knudsen side 57
Pim Taraldsøy: Internasjonal på Stord side 73
Jens Litlabø: Stølalarsen — arbeidsmann og bestefar side 78
Gunnar Helge Hageberg: Tre hovudbygningar på Lønning side 88
Ragnhild Midtsæter: Onkel Kornelius fortel om livet side 96
Stord sogelag – årsmelding 2015 side 110

—————–

Årsskrift 2015

Årsskrift 2015

Innhald

Oddbjørn Kvålsvold: Kyvik Sveiseskule • 7
Oddbjørn Kvålsvold: Kvinnene som braut ein barriere • 13
Tolleif George Thomsen: Handelsmann i Engesund – Fitjar 1832 – 1864 • 19
Olav H. Dahl: Den gamle skulen på Langeland 1863-1893 • 29
Olav H. Dahl: Den lange kampen om kvar skulehuset på Langeland skulle flyttast • 36
Ove A. Olderkjær: Då kystruta blei skoten i senk • 45
Ove A. Olderkjær: «Søster» Karen kom aldri i land • 52
Anstein Lohndal: Nazifiseringspolitikk og motstandskamp ved Stord lærarskule 1941-1942 • 54
Oddbjørn Kvålsvold: Avlshingstar i Nordbygdo • 71
Svein Jæger Koppang /Lars Mæland: Bygging av Børtveit Kraftstasjon • 74
Oddbjørn Kvålsvold: Dugnad i bygda • 79
Sæbjørn Dale: Laust og fast, slik eg minnes det • 82
Oddbjørn Kvålsvold: Telefonen før i tida • 92
Egil Nysæter: Gruvedrifta på Stord byrja for 150 år sidan • 94
Oddbjørn Kvålsvold: Minne frå brugde jakt • 96
Lars Mæland: Dei første æresmedlemene • 98
Stord sogelag- Årsmelding 2014 • 100

—————–

Årsskrift 2014

Årsskriftet 2014

Føreord • 6
Olga Nordal: Eit arbeidsliv på sjukehuset * 8
Nils Tore Gram Økland: Om mjølketransport og mjølkerampar * 14
Oddbjørn Kvålsvold: Leirvik mek.verkstad * 30
Lars Mæland: Fotominne frå Gruo * 38
Anstein Lohndal: Jordvegen på Stord lærarskule * 42
Kristi Yttredal Moe: Det var stor stas å vera med på turn før i tida * 62
Asbjørn Aasheim: Amerika-reisa til Torgeir Tvedten 1929 * 74
Jens Litlabø/Per-Svein Sakseid : Med Peder på brislingfiske * 94
Årsmelding 2013 * 104

————-

Årsskrift 2013

Årsskriftet for 2013

Føreord • 5
Oddbjørn Kvålsvold og Bjørn Bjørlykke: Vognfabrikken på Horneland • 7
Selma Lønning: Potetfarten frå Fitjar til Bergen • 14
Odd Stuve Rommetveit: Vikabekkjen – frå Osen til Landåsen * 17
Anstein Lohndal: Då bygdemuseet og sogelaget for sunnhordlandsbygdene vart organisert i 1913 – eit attersyn • 31
Kåre Angel tveit: Rotadisc-tørke * 38
Jens Litlabø: Prestegardane i Stord • 41
Asbjørn Aasheim: Krigsseglarane frå Stord * 47
Ole Grindvik: Mine fyrste og mine siste ski • 77
Oddbjørn Kvålsvold: Hermetikkindustrien på Leirvik • 81
Arna Vik Misje: Krisesenteret i Sunnhordland * 91
Kåre Angeltveit: Minne frå skulegang og leik s94
Bjørn Bjørlykke: Vidsteen i Aasens fotspor – om å sitja einsleg på ei øy * 100
Oddbjørn Kvålsvold: Losje Kvernbit og ungdomslaget NGU * 107
Lars Mæland: På leit etter slekta di? Ta ein tur i banken * 112
Stord sogelag — Årsmelding 2012 • 116

———–

Årsskrift 2012

Føreord • 5
Harald Kvarme: Minnesmerket over falne ved Stord kyrkje • 7
Oddbjørn Kvålsvold: Læregut ved Stord Verft • 19
Bjarne Korsvik: «Å eg minnest så vel denne stad» – Kolyøo i si glanstid • 33
Anstein Lohndal: Stadnamn på Føyno med Nautøyo og holmane • 48
Liv Ingrid Grov: Om leik og idrett på Grov • 54
Kåre Angeltveit: Sukkerpresser, utvikling og produksjon • 60
Alf Mathisen: Gjestgjevarar og kremmarar • 63
Lars Mæland: Folk i gruo – biletsamling • 85
Anstein Lohndal: Frå Stord i 1912 – eit par hundreårsminne • 89
Kåre Angeltveit: Besten og Besto på Eskeland • 105

—————-

Årsskrift 2011

Føreord • 5
Marta Tyse: Lærarskulen og bygda • 7
Alf Mathisen: Stord kyrkje 1671 – 1722 • 15
Solveig Almås: Streik på dansekveldane • 32
Nils Tore Gram Økland: Grindane langs vegen • 33
Ole Grindvik: Grindagut sommaren 1948 • 47
Sverre Skjelnes: Mitt arbeidsliv på Aker Stord AS • 49
Kåre Angeltveit: Tin’n i Klaksøyo • 64
Jon Kyvik: Sildaminnc • 73
Jakob Eskeland: Barndom i 40-50 åra på Fjellgardane • 76
Johanne Øvstebø Tvedten: Peder sin song • 81
Anstein Lohndal: Politisk ordskifte på Stord i 1920-åra • 82
Register • 95

—————-

Årsskrift 2010

Føreord • 5
Bjørn Bergh: Den tause barnekulturen • 9
Jakob Eskeland: Vår barndoms elv • 23
Berit Bie: Minne frå barndommen • 26
Ole Grindevik: Krigsminne • 34
Klara Ludvigsen: Minne frå barndommen i Podl • 37
Norvald Losnegard: Livsminne • 49
Ole Vinsjevik: Minne frå Vinsjevik • 71
Marta Tyse:Skuletur til Lundarstøl 1912/13 • 96
Alf Mathisen: Ein brysam taukveil • 98
Anstein Lohndal: Vilkårsskipnaden i Stord sokn på 1800-talet • 102

—————

Årsskrift 2009

Føreord • 5
Birger Sætrevik: Oppvekstår på Stord Lærarskule • 7
Lars Mugaas: Turnsporten i Stord Idrettslag • 17
Werner Hagerup: Hagerupshuset og oppvekståra på Vikjo • 23
Ivar Føyno: Dernesklubben (Digcrnesklubben) – Minne frå 1930-åra • 46
Anstein Lohndal: «… bygsler og fæster et uskatlagt i iuusmandsplads» Litt om husmannsordninga i Stord sokn 1802- 1866 • 50
Arne Berger: Gamle ferdselsveier — Vatnadalen-Kløvskar • 69
Asbjørn Aasheim: Draumen om eit betre tilvære Glytt or utvandrarsoga til Stord, siste perioden 1914-1930 • 72
Alf B. Mathisen: Tjuverisaka mot Lrik Olsen Valvatne • 97

————-

Årsskrift 2008

Årsskrift 2008

Føreord • 5
Asbjørn Aasheim: Draumen omeit betre tilvære – glytt or utvandrarsoga til Stord, perioden 1875-1914 • 7
Knut Birger Heiberg Andersen: Litt om guttedagene mine på Leirvik for 60-70 år siden • 36
Anstein Lohndal: Litt lokal historie frå Stord under fyrste verdskrigen • 44
Arnulf Agasøster & Harald Haugen: Hål-i-håve å satsa på skeising i Sunnhordland ein idrettsaktivitet som krev kaldt klima og gode istilhøve • 60
Birger Sætrevik: Myrastemmo – ein gong skeisebane for unge i Ν ord bygd ο • 73
Alf Mathisen: Litt om spanskesjuka 1918 – 1919 i Stord og nabodistrikta – eit 90 års minne • 75
Register • 95

—————-

Årsskrift 2007

Årsskrift 2007

Føreord • 5
Anstein Lohndal: Litt om prestar og kyrkjelege tilhøve i Stord prestegjeld 1834-1905 • 7
Asbjørn Aasheim: Draumen om eit betre tilvære — Glytt or utvandrarsoga til Stord, den fyrste perioden 1855-75 • 20
Marta Tyse: Else Marie Riiber — Den fyrste kvinnelege læraren ved Stord Seminarium • 37
Alf Mathisen: 1907 – eit merkeår i Stord-soga «Den nye arbeidsdagen» i lokalt perspektiv • 40
Ivar Føyno: Minne om ei tid som var • 69
Birger Sætrevik: Oppvekstår ved Furuly helseheim • 73
Harald Haugen: Glimt frå idrettslivet på Stord i førre hundreåret • 84

—————

Årsskrift 2006

Årsskrift 2006

Alf Mathiesen: Eit steg på vegen mot skipinga av A/S Stordø Kisbruber – eit hundreårsminne • 7
Harald Kvarme: Ein krigslagnad – Om Peder Kåre Nordås sine 16 månader i krigsteneste 1942-43 • 19
Anstein Lohndal: Krigsminne — Arvid Olsen fortel til Anstein Lohndal • 26
Jens Litlabø: Beite i Stordafjellet • 33
Marianne Herfindal Johannessen: Digitalarkivet •

—————-

Årsskrift 2005

Årsskrift 2005

Føreord • 5
Alf Mathiesen: Småglytt frå Stord i I860- og 1870 åra•7
Anstein Lohndal: Stord i 1905• 31
Asbjørn Aasheim: I skuggen av storkrigen • 39
Birger Sætrevik: Nordbygdi Skyttarlag • 65
Harald Kvarme: Ungdomshallen på Leirvik • 73

————–

Årsskrift 2004

Årsskrifdt 2004

Årsskrift 2004

Føreord • 5
Anstein Lohndal: Eit soldatbrev frå krigen med Sverike 1808 – 1809 • 7
Anstein Lohndal: Frå teigblanding, sameige og fellestun til «kongerike» • 14
Birger Sætrevik: Budalhytta og livet i Stordafjellet i 1920-åra • 29
Alf Mathiesen: Kommuneval i Stord for 100 år sidan • 38
Asbjørn Aasheim: Soga om Nils Ottesen Jensanes og fartybygginga hans • 56
Harald Kvarme: Revyviser • 87
Steinar Hystad: Då leira på Leiro tok tak i «Mira» • 94

—————-

Årsskrift 2003

Årsskrift 2003

Føreord • 5
Asbjørn Aasheim: Eit liv i armod og elende • 6
Asbjørn Aasheim: Leirvikjo • 20
Anstein Lohndal: Sakstypar og vedtak i Stord heradstyre 1838 – 1840 • 25
Anstein Lohndal: Litt om jordeige og jordleige på Huglo i eldre tider • 38
Alf Mathiesen: «Vederdøbere» på Valvatna. • 53
Anstein Lohndal: Me opnar lokalhistoriske kjelder • 58

——————

Årsskrift 2002

Årskrift 2002

Føreord • 5
Trond Meling: Eit bronsebeksel frå Eldøy på Stord og dei maktpolitiske tilhøva i Sunnhordlandi vikingtida • 7
Bård Gram Økland: Nytt frå fortida • 15 Alf Mathisen: Gruvedrifta på Nysæter og Øvre Litiabø 1865-1903 • 19
Asbjørn Aasheim: Gjermund Bengtson Digernes og andre tiltaksame menn på Stord i 1870- og 80-åra • 55
Anstein Lohndal: Frå Stord til Midvesten • 71

————-

Årsskrift 2001

Alf Mathiesen: Litt om den bortkomne mellomalder-garden Selfall • 7
Alf Mathiesen: Rettssaka mellom Torbjørg Grov og Anders Reinertsson Agdestein • 13
Alf Mathiesen: Biskop Jacob Neumann på ei reise til Stord i 1825 • 19
Asbjørn Aasheim: Tredamparane frå Frugardsberget • 25
Johan Heiberg Andersen: Minder fra min organisttid under 7 presters embetstid • 37
Severin Eskeland: Småplukk um ætti • 5
Anstein Lohndal: Frå Stord i mellomkrigsåra • 59
Ole Kjell Ottesen: Sommar- og potetferiar på Hatland i krigsåra • 71

————-

Årsskrift 2000

Årsskrift 2000

Arsskrift 2000

Alf Mathiesen: Vegutløysing Leirvik – Fitjar^eit 90-års minne • 7
Asbjørn Aasheim: Då oppgangstida slong innom Breiavikjo i Sagvåg • 15
Nils Tore Gram Økland: Munnleg tradisjon frå Stord • 23
Svein Erik Lindeflaten og Lene Ottesen Skjelde: Stordskulen i krigsåra • 31
Anstein Lohndal og Alf Mathiesen: Me opnar kjeldene • 51
Bård Gram Økland: Kva åtte Ulv Fitjarskjegge – og kva tok Harald Hårfagre • 59

————–

Årsskrift 1999

Årsskrift 1999

Føreord • 3
Alf Mathiesen: Det store brislingsfisket ved Stord i 1906 • 7
Sæbjørn Dal: Tørres Baardsen Dahle – ein allsidig kar • 13
Asbjørn Aasheim: Hus og folk på Vikjo for om lag hundre år sidan • 17
Odd Stuve Rommetveit: Ein arbeidsmann fortel • 35
Jan Strand: Bygging av bilferger på A/S Stord • 49
Bård Gram Økland og Anstein Lohndal: Ei reise
til Stord og Fjelberg i 1820 • 57
Anstein Lohndal: Visitasmelding for Stord prestegjeld 1828 • 65

————

Årsskriftet 1998

Leiaren har ordet
Nils Tore Økland: Munnleg tradisjon i Nordbygdo
Severin Eskeland: Småplukk om ætti.Del II
Jan Strand: Et 40-årsmunne. Gygging av redningsfartøer ved Stord Verft
Anstein Lohndal: Frå vår nære fortid I: Amerikabrev i utval
Frå lokalavisa: Skatte1liste og torgprisar 1906. Lesarbrev fr Seminarbygdo 19904
Anstein Lohndal: Frå vår nære fortid II:1905 i lokalt perspektiv
Alf B.Mathisen: DSynamittfabrikken på Litlabø 1876 – 1903
Asbjørn Aasheim: Nokre hendingsrike haust- og vinterdagar på Valvatna 1742 – 43
Anna Innvær: Ei Adelskvinna
Jens Litlbø: Pera-Per’n

———

Årsskriftet 1997

Leiaren har ordet
Anstein Lohndal: Gardsnamn og utvikling av busetnaden i Stord herad
Kari Lønning Aarøe : Diktarpresten Peder Oluffsøn Svegning
Svein Jæger Koppang : Folkeauken i Stord prestegjeld 1666-1801
Eit kongeskøyte frå Huglo
Då Åsmund Olavsson Vinje var på Stord
Andreas Agdestein : Kveld
Tre amerikabrev
Severin Eskeland : Småplukk um ætti
Alf Mathiesen : Litt om gruearbeidaren og småbrukaren Nils Haldorsen Rosnæs (1860-1932)
Asbjørn Aasheim : Sagvåg i vokster
Arne Tislevoll: Rydlandssagstemna

—.-.———

Årsskriftet 1996

Innhald

Stord sogelag i 1996
Bjørn Bjørlykke: Vidsteen i Aasens fotspor
Alf Mathisen: Kvernbruk i Sagvåg
Bjørnar Widtbro: Den lokalhistoriske samlinga ved Stord folkebibliotek
Jakob Gullberg: Lokalsoge for Stord
Elling Siqveland: Arne Garborg på Stord
Anstein Lohndal: Litt om gardsnamn og utvikling av busetnaden i ein del av Stord herad
Asbjørn Aasnes: Slik var det – Ymse smaglytt frå Vikjo i gamle dagar